Kifoza to dla wielu osób obco brzmiąca nazwa, której znaczenia nie są w stanie określić. Są jednak i tacy, którzy doskonale ją znają, mają jej patologiczną postać i w związku z tym szukają więcej informacji na ten temat. Z myślą o obu tych grupach osób powstał nasz artykuł. Wyjaśniamy w nim, czym dokładnie jest kifoza, czy da się wyleczyć to schorzenie i jak zapobiegać jego rozwojowi.

 

Czym jest kifoza?

Kifoza, sama w sobie nie jest żadnym schorzeniem, choć związana z nią choroba tak właśnie jest nazywana. Kifoza to naturalne zagłębienie linii kręgosłupa występujące w odcinku piersiowym i krzyżowym. Lordoza i kifoza odpowiadają za utrzymanie odpowiedniego wygięcia kręgosłupa i dzięki nim istnieje możliwość zachowania prawidłowej objętości klatki piersiowej. W przypadku braku jakichkolwiek schorzeń mówi się o kifozie fizjologicznej. 

Kifoza z biegiem lat może się odchylać, jednak nie od razu świadczy to o problemach. Prawidłowe odchylenia to takie, których wartość sięga od 20 do 40 stopni względem ciała. Jeśli są one większe, wtedy mówi się o wadzie postawy (kifoza patologiczna), która wymaga odpowiedniej pracy nad ciałem. Z kifozą nieprawidłową mamy też do czynienia wtedy, gdy pojawia się w innych odcinkach kręgosłupa niż wymienione wcześniej. Co istotne, ta wada postawy może wpływać negatywnie na organizm i zaburzać jego pracę, dlatego konieczne jest podjęcie specjalistycznego leczenia. Kifoza kręgosłupa skutkuje zaokrąglonymi plecami i garbem. 

Wyróżnić można następujące rodzaje tego schorzenia:

♦ Kifoza piersiowa – wada postawy, w której można zauważyć, że naturalne wygięcie w odcinku piersiowym przekracza normę. Hiperkifoza piersiowa powoduje tworzenie się tzw. okrągłych pleców, przyczynia się też do powstania garbu i wysunięcia do przodu głowy i barków. Z kifozą mamy do czynienia w przypadku niewłaściwego napięcia mięśni.

♦ Kifoza szyjna – ponadprzeciętne wygięcie części szyjnej do tyłu i przesunięcie szyi w dół. Często powodem tego schorzenia jest niewłaściwa higiena pracy przed komputerem (długotrwałe, nadmierne wysunięcie głowy do przodu).

♦ Kifoza lędźwiowa – nadmiernie wyciągnięcie odcinka lędźwiowego  do tyłu znajdującego się na wysokości nerek.

Mając na uwadze czynniki wewnętrzne i zewnętrzne, kifozę można jeszcze podzielić na dwie grupy, a mianowicie: 

♦ Kifozę wrodzoną – powstaje z wyniku nieprawidłowego zrostu międzykręgowego lub nieodpowiedniego rozwoju kręgów. Może być też skutkiem występowania wad mnogich (defekt mieszany).

♦ Kifozę nabytą – jej przyczyną są choroby tkanki kostnej m.in.: Urazy mechaniczne, nowotwory, choroby neurologiczne czy osteoporoza.

Warto też w tym miejscu podkreślić, że czasami następuje spłycenie kifozy piersiowej. Jest to stan odmienny od wymienionych, bo w nim krzywizna kręgosłupa nie przekracza wskazanych wcześniej 20 procent. Mowa więc nie o uwypukleniu, ale spłaszczeniu pleców. To zaburzenie nie jest tak groźne, niemniej jednak po jego wykryciu należy podjąć stosowne kroki, które zapobiegną pogłębianiu się wady. Nieleczona spłycona kifoza piersiowa może doprowadzić do całkowitego spłaszczenia kręgosłupa, co z kolei powoduje większe prawdopodobieństwo urazów.

Przyczyny kifozy

Nadmierna kifoza może pojawić się z wielu powodów. Schorzenia te mają związek z nabytymi lub wrodzonymi problemami zdrowotnymi. Mogą pojawić się one także jako skutek zaniedbań ciała, a dokładniej niewystarczającej czy nieodpowiedniej aktywności fizycznej. Z kifozą nierzadko mają do czynienia także osoby, które codziennie spędzają wiele godzin przy biurku i nie dbają o higienę pracy. 

Pogłębiona kifoza piersiowa jest zaburzeniem, które powstaje na skutek różnych czynników (anatomicznych i chorobowych), do których można zaliczyć m.in. Skoliozę, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa, a także krzywicę, która związana jest z niedoborem witaminy D i pojawia się u dzieci w wieku 2-3 lat. Do wystąpienia kifozy piersiowej może przyczynić się też choroba Scheuermanna, która polega na uwypukleniu krążków międzykręgowych, w wyniku czego powstają guzki. Choroba Scheuermanna to rodzaj martwicy kości, jest ona typowa dla dzieci. Kifoza młodzieńcza występuje zarówno u dziewczyn, jak i chłopców, najczęściej przed ukończeniem 10 lat. Specjaliści wskazują też na rolę czynników psychogennych. Wyróżnia się kifozę wstydliwą, która pojawia się u dziewczyn w wieku dojrzewania, które garbiąc się, chcą ukryć powiększający się biust. 

Do przyczyn kifozy patologicznej można też zaliczyć komplikacje występujące podczas gruźlicy, stanów zapalnych czy nowotworów. Rzadziej schorzenie to jest wynikiem uszkodzeń kręgosłupa takich jak: Wypadnięcie dysku, guzy w kręgach, rozszczep kręgosłupa czy choroby kości.

 

Objawy kifozy

Jak uwidacznia się kifoza szyjna? Objawy tego zaburzenia i innych jego rodzajów mogą być różne. Patologiczna kifoza kręgosłupa jest nie tylko łatwo zauważalna, ale też odczuwalna dla osoby, która ma taki problem. Objawia się ona m.in. poprzez pogłębienie odchylenia odcinka piersiowego kręgosłupa. Symptomem są także okrągłe plecy, wysunięta do przodu i lekko w dół głowa, odstające łopatki, wysunięcie barków do przodu, okrągłe ramiona i zmiana ustawienia miednicy.

Kifoza patologiczna przejawia się też w ten sposób, że mięśnie grzbietu są osłabione i niewłaściwie napięte, pojawiają się też przykurcze mięśni klatki piersiowej, problemy z oddychaniem i ból kręgosłupa.

Kifoza – jak się ją rozpoznaje?

Kifoza jest rozpoznawana przez lekarza specjalistę. Wykonuje on podstawowe badania palpacyjne kręgosłupa, czyli dotyka konkretnych miejsc i sprawdza, czy występują tam jakieś nieprawidłowości. W trakcie badania osoba, u której podejrzewana jest kifoza, wykonuje odpowiednie ruchy w celu wskazania możliwej rotacji kręgosłupa i zakresu zgięcia. Dodatkowo w celu diagnostyki na całej długości kręgosłupa wykonuje się badanie RTG. Jest ono przeprowadzane w pozycji stojącej lub leżącej, z wyciągniętymi do przodu rękoma. 

 

Jak leczyć kifozę?

Patologiczna kifoza szyjna czy piersiowa może być leczona na różne sposoby, a wiele zależy w tym przypadku od tego, jak bardzo zdeformowany jest kręgosłup. W walce z tym schorzeniem wykorzystuje się ćwiczenia korekcyjne, które wzmacniają grzbiet i rozciągają mięśnie obręczy barkowej, brzucha i klatki piersiowej. Konieczne mogą okazać się regularne wizyty u fizjoterapeuty. Lekarz specjalista może też przygotować zestaw ćwiczeń korekcyjnych do wykonywania w domu. Osobom, u których występuje kifoza, zaleca się spanie na twardym łóżku. Warto zakupić dobrej jakości materac lateksowy o wyższym stopniu twardości. 

W leczeniu kifozy zalecana jest też często fizykoterapia, czyli zabiegi takie jak hydromasaże, elektroterapia czy nagrzewanie promieniami IR. Działają one rozluźniająco, rozgrzewająco i przeciwbólowo. Przydatne mogą okazać się też szelki ortopedyczne. Kifoza może wymagać używania gorsetów mobilizująco-stabilizujących. Czasami konieczne okazuje się przeprowadzenie operacji chirurgicznej. Zazwyczaj ma ona miejsce wtedy, kiedy kifoza osiąga wartość powyżej 40 stopni. 

Należy pamiętać o tym, że bardzo ważna jest profilaktyka, czyli zapobieganie temu schorzeniu. Warto na co dzień dbać o odpowiednią postawę ciała nie tylko podczas siedzenia, ale też leżenia i chodzenia. Dobrze byłoby ograniczyć czas spędzany nad telefonem, czyli w pochyleniu. Istotny jest również ruch, codziennie należy dużo chodzić, dobre są też ćwiczenia takiej jak: Pływanie, pilates czy joga. W celu ochrony przed kifozą należy unikać większych obciążeń kręgosłupa i spać na materacu, która zapewnia odpowiednie podparcie dla wszystkich części pleców.

Kifoza – ćwiczenia w domu

Mając problemy z kręgosłupem, trzeba regularnie wykonywać odpowiednio dobrane ćwiczenia. Dzięki nim można zmniejszyć objawy choroby, a także skutecznie się przed nią ochronić. Jakie ćwiczenia na kifozę warto wykonywać w domu? Jedno z prostszych wygląda w ten sposób, że stajemy w rozkroku i rozkładamy ręce na boki, następnie wdychamy powietrze i odchylamy ręce w tył. Później wydychamy je, a ręce układamy w ten sposób, jakbyśmy chcieli kogoś uściskać. Innym ćwiczeniem może być wykonywane na macie. Kładziemy się na brzuchu, ramiona prostujemy, czoło przykładamy do podłogi, a następnie unosimy ramiona, tak aby łopatki znalazły się blisko kręgosłupa. Innym dobrym ćwiczeniem jest przejście z klęku podpartego do siadu japońskiego, a także podnoszenie trzymanego w rękach kija na wysokość klatki i przy wyproście rąk przełożenie go za głowę (w pozycji siadu klęcznego). W Internecie można znaleźć różne zestawy treningowe na wzmocnienie pleców. Jeśli pochodzą one od sprawdzonego trenera czy fizjoterapeuty, można je wykonywać. Należy przy tym zwrócić szczególną uwagę na poprawność ćwiczeń. Najlepiej robić je na początku przed lustrem, aby mieć pewność, że każdy ruch jest odpowiednio wykonywany.

Zawsze w przypadku problemów zdrowotnych należy udać się do lekarza. Bóle kręgosłupa i ewentualne nieprawidłowości warto skonsultować z fizjoterapeutą. Wskaże on, jak można ćwiczyć, aby uzyskać jak najlepsze efekty i wesprzeć swój kręgosłup.